Tak się po prostu mówi!

W latach 1996-2000 Telewizja Polonia emitowała program zatytułowany Mówi się... Na jego podstawie stworzono poradnik poruszający często sporne kwestie i wątpliwości językowe.

Jerzy Bralczyk jest językoznawcą, specjalistą w zakresie języka mediów, polityki i reklamy. Aktualnie wykłada w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego oraz w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej. * Jak sam pisze o sobie, oprócz językoznawstwa interesuje się... życiem.

Poradnik Mówi się zredagowała i opracowała Irena Sroczyńska-Niwicz w porozumieniu z profesor Hanną Jadacką oraz doktorem Mirosławem Bańko. Zawiera on niektóre pytania i odpowiedzi, które pojawiły się w programie. Pani Sroczyńska-Niwicz tłumaczy, że nie zamieściła w książce większości pytań czysto gramatycznych oraz dotyczących pisowni, gdyż odpowiedź na nie można znaleźć w każdym słowniku poprawnej polszczyzny czy ortograficznym. Skupiła się jednak na zagadnieniach stylistycznych, etykietach językowych, przesunięciach znaczeniowych i innych, z racji tego, że omówienie tych tematów – zwłaszcza w przystępny, dowcipny sposób, charakterystyczny dla profesora Bralczyka – trudno znaleźć w jakimkolwiek słowniku.

Profesor Bralczyk ma swój styl – całkowicie nie do podrobienia. I dzięki temu stał się tak popularny wśród językoznawców. Do dziś wiele osób łaknących wyczerpujących odpowiedzi pisze do niego z pytaniami dotyczącymi różnych zagadnień z dziedziny języka polskiego. W Przedmowie pani Irena Sroczyńska-Niwicz wskazuje, że autorytet profesora Bralczyka sprawił, że warto było dzwonić i pisać do Polski nawet z Kanady czy Izraela. Teraz również tak jest. Profesor prowadzi własny blog Co na języku to w głowie, na którym publikuje tzw. WGAD-y, czyli krótkie nagrania, w których rozwiewa wątpliwości dotyczące języka polskiego.

Poradnik został zredagowany niezwykle dokładnie. Jest on przystępny dla każdego. Profesor Bralczyk zadbał o to, by czytelnicy zrozumieli, co chce im przekazać, dlatego też każda porada została napisana językiem prostym, z odpowiednimi wyróżnieniami, które ułatwiają czytelnikowi dokonanie indywidualnej analizy poruszanej kwestii językowej. W odpowiedziach zawarto konkretne przykłady, dzięki którym rozstrzygnięcie wątpliwości staje się prostsze.

Porady zawarte w tej publikacji nie są w żaden sposób lakoniczne. Wręcz przeciwnie – profesor wskazuje konteksty, w których należy rozpatrywać daną kwestię, wyjaśnia wątpliwości, posługując się tym, w jaki sposób on sam wypowiada się w niektórych sytuacjach. Trudno się dziwić – w końcu czytelnicy chcą poznać jego spojrzenie na język polski.

Warto dodać, że językoznawca językoznawcy nierówny – i to można wywnioskować również z tego poradnika. Profesor Bralczyk jest niezwykle tolerancyjny. Zdarza się, że niektórzy nie dopuszczają pewnych kwestii, uznając je za niepoprawne, tymczasem Profesor stara się znaleźć argumenty za i bardziej otworzyć się na ludzi. Dla niego język polski nie jest kompozycją zamkniętą, ograniczoną. Jak go nie rozumieć, skoro wyrażenie tylko i wyłącznie kiedyś było uważane za pleonazm, a teraz jest już poprawne... Cenię sobie profesora Jerzego Bralczyka właśnie z tego powodu, że nie zamyka Polaków w klatce. Owszem, niektóre stwierdzenia wyraźnie neguje (jakim byłby językoznawcą, gdyby dopuszczał chociażby w każdym bądź razie), ale nie jest językowym terrorystą. Niektórzy twierdzą, że odpowiada na pytania ironicznie. Nic bardziej mylnego. Należy przeczytać jego poradniki bardzo dokładnie, by móc zrozumieć cel, do którego dąży. Ja zrozumiałam i na swój sposób pokochałam ów styl.

Uważam, że Mówi się to publikacja przydatna dla wszystkich. Polecam ją uczniom, którzy pragną poznać język polski lepiej niż na lekcjach w szkole, ale także osobom, które chcą po prostu poczytać coś mądrego i przy okazji dokształcić się.

Nie bójcie się poradników – one nie gryzą!

poniedziałek, 28 lipca 2014