 |
| źródło |
Nie będę teraz wyjaśniać, czym są pola eksploatacji, ale pewnie jeszcze do tego wrócę. Warto jednak, żebyście wiedzieli, iż podstawową postacią eksploatacji dzieł jest ich:
- Utrwalenie – polega na sporządzeniu materialnego nośnika dzieła.
Zespół muzyczny zagrał piosenkę łowcy talentów – utwór został ustalony (zajrzyj do poprzedniego postu). Zaprasza ich do wytwórni muzycznej, gdzie nagrywa ich piosenkę na płytę. Taka płyta staje się materialnym nośnikiem utworu.
Autor ma prawo technicznie zabezpieczyć utwór, który znajduje się na takim nośniku. Zakazuje się usuwania lub obchodzenia takich zabezpieczeń, gdyż powstały po to, by chronić utwór przed dostępem, zwielokrotnianiem lub rozpowszechnianiem przez osobę nieuprawnioną. Uprawnienie to nie obejmuje jednak usuwania zabezpieczeń w celu zgodnego z prawem korzystania z utworu.
Zdania na ten temat są oczywiście podzielone. Natomiast nie ulega wątpliwości, że kupienie oryginalnej płyty i wykonanie jej kopii do użytku własnego, jeśli nawet wymaga usunięcia zabezpieczenia, nie narusza prawa autorskiego. Jednak zdjęcie zabezpieczenia, wykonanie kopii i sprzedanie jej już tak.
- Zwielokrotnienie (reprodukcja) – polega na wytwarzaniu kolejnych egzemplarzy dzieła, bez względu na technikę, rodzaj nośnika, ilość egzemplarzy, a także to, czy zwielokrotniamy całość czy część utworu. Żeby mogło dojść do zwielokrotnienia, zazwyczaj musi istnieć już wcześniej materialny nośnik dzieła.
Reprodukcją jest np. wydanie drukiem, skserowanie, zwielokrotnienie utworu w pamięci RAM komputera.
Przejdźmy do tego, co lubię najbardziej, a więc do karalności...
Tak jak wspomniałam poprzednio: plagiat jest przywłaszczeniem sobie autorstwa cudzego utworu i rozpowszechnienie go pod swoim nazwiskiem. Jest to oczywiście karalne. Tej samej karze podlega również osoba, która wprowadziła w błąd co do autorstwa utworu – plagiat odwrócony. Nieistotne jest, czy plagiat został dokonany co do całości czy części utworu. Zgodnie z ustawą osoba, która się tego dopuściła, podlega karze grzywny, ograniczenia wolności oraz pozbawienia wolności do lat 3.
Czas na kilka przykładów:
1. Ola przygotowała wspaniały zarys fabuły do swojej nowej powieści. Pokazała go swojej koleżance Kasi. Trzy miesiące później, gdy Ola nadal zachwycała się swoim projektem, Kasia na jego podstawie napisała powieść...
Czy mamy tutaj do czynienia z plagiatem?
Nie, nie mamy tutaj do czynienia z plagiatem. Samo spisanie swojego pomysłu (np. przez jego utrwalenie na kartce papieru) nie zapewnia mu jeszcze ochrony prawnoautorskiej. Przez pomysł, w tym przypadku, rozumiemy założenia, koncepcje i plany, co – niestety – nie podlega ochronie. Pamiętajcie, że utwór musi być: rezultatem pracy człowieka, ustalony, posiadać przesłankę twórczości o indywidualnym charakterze. Z tego względu sam pomysł to jeszcze za mało. Ewentualnie mogłaby tutaj wchodzić w grę jakaś odpowiedzialność z powodu naruszenia dóbr osobistych.
2. Adam z Polski stworzył wspaniałą powieść detektywistyczną z detektywem Drzewem. Thomas z Anglii stworzył wspaniałą powieść detektywistyczną z detektywem Tree.
Czy mamy do czynienia z plagiatem?
Taka sytuacja wbrew pozorom jest możliwa. Ludzki umysł jest wciąż dla nas zagadką. Możliwe jest więc, że dwie lub więcej osób stworzą taki sam lub bardzo zbliżony do siebie utwór. Taką sytuację nazywamy twórczością równoległą. Z tego powinien płynąć jeden wniosek: plagiatu nie można popełnić nieświadomie. Plagiator musi mieć bowiem świadomość, że to nie on jest autorem utworu bądź jego fragmentów. Nie oznacza to jednak, że taka sytuacja jest prosta do udowodnienia.
3. Kuba, zafascynowany twórczością Adama Mickiewicza, a przede wszystkim Panem Tadeuszem, postanowił napisać coś własnego. Stworzył krótki wiersz stworzony z trzynastozgłoskowców.
Czy to jest plagiat?
Budowanie zdań czy sposób konstruowania dialogów, nawet jeśli jest charakterystyczny dla danego autora, nie stanowi naruszenia prawa do autorstwa. Nie jest możliwe przyznanie komuś wyłącznego prawa do posługiwania się określonymi zabiegami stylistycznymi. Prawo do autorstwa nie chroni technicznego sposobu zapisu utworu!
Prześlij komentarz
Wiele dla nas znaczą Wasze opinie, dlatego dziękujemy za każdy zostawiony ślad i zachęcamy do komentowania i dzielenia się swoimi przemyśleniami.