Sztuka minojska

Zasięg sztuki kreteńskiej

Sztuka minojska, inaczej zwana kreteńską, powstała w epoce brązu ok. 3000 r. p.n.e. na Krecie. Sztuka kreteńska należy do okresu rozwoju kultur egipskich. Cechują ją powiązania z kulturą starożytnego Wschodu, sztuką starożytnego Egiptu oraz wzajemne powiązania i wpływy innych kultur związanych z terenami położonymi nad Morzem Egejskim.

Ruiny pałacu w Knossos

Najstarsze znaleziska to małe figurki postaci ludzkich, wykonywane z gliny, kamienia, czasem kości słoniowej lub muszli. Cechą charakterystyczną tych rzeźb jest dążenie do schematycznego ujęcia postaci. Do ciekawych znalezisk tego okresu należy gliniana figurka datowana na ok. 2400 r. p.n.e. Jest to naczynie w kształcie kobiety dźwigającej dzban. Cylindryczne pieczęcie oraz ozdoby wykonane ze złotych blaszek także znajdują się wśród znalezisk z tego okresu.

Około 2000 p.n.e. powstawały miasta i pierwsze budowle pałacowe. Dotychczas odnaleziono cztery pałace: trzy duże w Knossos, Fajstos i Malia oraz mniejszy w  Káto Zákros. Były one ośrodkami władzy i administracji, spełniały funkcje religijne i gospodarcze.

Posążek bogini z wężami z Knossos

W tym okresie rzeźba zaczyna ulegać znacznym zmianom. Nie odnaleziono na Krecie monumentalnych rzeźb z kamienia, ale niektóre z wykopalisk sugerują, że wykonywane były posągi z brązu o wysokości człowieka.

Ciekawym przykładem rozwoju ceramiki początku okresu średniominojskiego jest tzw. ceramika kamaresowa. Produkowane w tym okresie (XIX–XVII w. p.n.e) cienkościenne wazy, dzbany i inne naczynia dekorowane były bogatymi ornamentami o żywej kolorystyce. Dekoracje malowano na ciemnym tle (czarnej polewie lub ciemnej glinie) w kolorze białym, żółtym, brązowym i czerwonym.

Malowidło z przedstawieniem akrobatów, Knossos

Minojskie malarstwo wiąże się z dekoracją ścian i podłóg w pałacach budowanych na Krecie. Większość malowideł odkrytych w Knossos to niewielkie fragmenty zachowane w nie najlepszym stanie i poddane rekonstrukcji, która budzi sporo kontrowersji wśród naukowców.

Malowidło z niebieskimi małpami, Akrotiri

Znacznie lepiej zachowane są freski odkryte w Akrotiri na wyspie Thira. Zajmują one duże płaszczyzny ścian, mimo wielu podobieństw do sztuki kreteńskiej wykazują pewne cechy szczególne, wyróżniające je. W porównaniu do fragmentów odnalezionych na Krecie malarstwo zdobiące domy w Akrotiri  było bardziej swobodne, a układ poszczególnych elementów bardziej zróżnicowany w szczegółach.

Malarstwo minojskie znajdowało się pod silnym wpływem malarstwa egipskiego,  zarówno pod względem techniki wykonania, jak i tematyki. Artyści minojscy często odtwarzali i przetwarzali otaczającą ich naturę.

Na dziś to wszystko. Zapraszam do dalszego śledzenia cyklu pt. Moja przygoda ze sztuką. W kolejnym poście dowiecie się więcej o sztuce  starożytnej Grecji.

Share: