Obraz człowieka – literatura, rzeczywistość, prawda

Źródło

Człowiek to istota bardzo złożona, stworzona przez Boga na Jego obraz i podobieństwo. Natura człowieka jest tak skomplikowana, że nie da się jej jednoznacznie określić. Mimo podobieństwa do Boga człowiek jest skłonny do złego z powodu wolnej woli.

Każdy człowiek jest inny, jednak charakteryzuje się pewnymi cechami właściwymi wszystkim. Należą do nich np. zazdrość, romantyzm, potrzeba przyjaźni, porywczość, chciwość, pragnienie szczęścia, awanturniczość. Możemy się o tym przekonać, analizując przypadki z życia, filmów czy literatury. 

Na początek przyjrzyjmy się wielkiemu dziełu Aleksandra Fredry pt. Zemsta, które w bardzo ciekawy sposób ukazuje ludzkie charaktery. Główni bohaterowie, Cześnik Raptusiewicz i Rejent Milczek to osoby bardzo kłótliwe, długo chowające urazę. Choć różni jak ogień i woda, to jednak w pewnym sensie tacy sami – aroganccy, pełni złości, pewni siebie i gotowi na wszystko, byle tylko zniszczyć rywala.

Postawa Rejenta podkreśla fakt, na który szczególną uwagę zwrócił Andrzej Sapkowski w opowiadaniu Miecz Przeznaczenia, wchodzącym w skład Sagi o Wiedźminie, słowami: Wy, Starszy Lud, lubicie powtarzać, że obca jest wam nienawiść, że to uczucie znane wyłącznie ludziom. Ale to nieprawda. Wiecie, czym jest nienawiść i potraficie nienawidzić, tylko okazujecie to trochę inaczej, mądrzej i mniej gwałtownie. Ale może przez to bardziej okrutnie. Słowa te ukazują działania Milczka. Z jednej strony cichy, nikomu nieprzeszkadzający, zawsze zgadzający się z Bogiem (Niech się dzieje wola nieba/z nią się zawsze zgadzać trzeba). Jakże złudny i fałszywy obraz tego człowieka można wywnioskować na podstawie tych jego cech pokazywanych zwykłym ludziom. A jednak podle oszukał murarzy, wykorzystał ich przeciwko Cześnikowi... Wszystko cichaczem, bez rozgłosu...

Jawi się tutaj kolejna skaza ludzkiej natury. Wielu ludzi żyje w kłamstwie, oszukuje innych, samych siebie, bliskich i dalekich. To, co widzą znajomi, jest tylko maską. Człowiek taki udaje dobrego, miłego, uprzejmego, a tak naprawdę często świadomie rani innych, dokucza, obmawia, wyśmiewa, nienawidzi, uprzykrza życie. Fałsz jest nieodłączną częścią jego życia.

Ważnym aspektem życia ludzkiego jest miłość. Nie wiedzieć czemu, każdy czuje potrzebę kochania i bycia kochanym. Wśród niektórych można dostrzec nawet gotowość do poświęcenia życia w imię tej wartości. Przykładem są choćby Romeo i Julia z dramatu Szekspira. Gotowi oddać wszystko, byle tylko być razem na tym czy tamtym świecie.

Ciekawym przykładem poświęcenia się w imię miłości jest film Titanic. Zakochani Rose i Jack na pokładzie tonącego statku gotowi byli zatonąć, byle tylko to drugie mogło przeżyć. Skąd w ludziach taka cecha?

Ludzie wielokrotnie poświęcali swoje życie w imię różnych wartości, jak choćby ci, którzy walczyli w obronie ojczyzny, miłości, przyjaźni. To cecha łącząca narody. Przecież nie są to przypadki jednostki. Jak to się dzieje? Jak to możliwe, że całe narody szły na śmierć w imię wolności? W imię czegoś, co było daleko, w sercach jedynie?

Inną cechą charakteryzującą wielu ludzi jest chciwość. Skrajnym przypadkiem jest Skąpiec Moliera. Skąpstwo Harpagona nie powinno być tutaj traktowane dosłownie, bo jest mocno przesadzone. Podobnie zresztą jak chciwość Ebenezera Scroge'a z Opowieści Wigilijnej Charlesa Dickensa. Te dwie postacie zwracają uwagę na bardzo istotną sprawę, która jest wyraźnie widoczna zwłaszcza w dzisiejszym świecie, a mianowicie fakt, że wielu ludzi nie ma czasu na miłość, uczucia, odcina się od dobra i innych po to, by móc w spokoju gromadzić swoje nic nie warte skarby.

Wielu ludzi ma zbyt wysokie ambicje. Często bywa tak, że staje się to powodem wielu problemów, tragedii, nie tylko osobistych. Warto w tym świetle spojrzeć na panią prezydent Coin, bohaterkę Igrzysk Śmierci Suzanne Collins. Jej chore ambicje spowodowały śmierć wielu niewinnych ludzi. Chciała zawładnąć światem, w którym żyła. Stała się nieobliczalna. Spuściła bomby na sanitariuszy.

Cechy jednostek pojawiające się w całych społeczeństwach można wymieniać bardzo długo. Literatura zwykle zwraca uwagę na jeden z wielu aspektów życia człowieka. Gdyby jednak spojrzeć przez pryzmat wszystkich znanych nam utworów, ujrzelibyśmy prawdziwy obraz człowieka. Tylko czy spodobałby się nam on?

Share: