 |
| źródło |
Liście już zżółkły, odpadają od drzew bezpowrotnie. Tymczasem w Essentii – kolejna dawka środków poetyckich. Dla wszystkich uczniów oraz studentów, a także dla każdego, kto lubi rozkładać wiersze na czynniki pierwsze (rym niezamierzony). Drodzy Oporni na poezję, bierzmy się do roboty!
A zaczynamy od swego rodzaju ciekawostki, ponieważ poniższy środek stylistyczny, mimo że występuje w utworach, to jednak rzadko kiedy jest odpowiednio nazywany, a mowa o…
Echolalia – w literaturze jest to środek stylistyczny polegający na powtarzaniu jednakowych lub podobnych zespołów głoskowych jedynie dla podkreślenia rytmiczności, melodyjności tekstu, szczególnie charakterystyczne w ludowych przyśpiewkach i refrenach, również wykorzystywany jako celowy chwyt poetycki w utworach awangardowych. Jak podaje Wikipedia, przykład echolalii odnajdujemy w wierszu Irit Amiel Pierwszy wchodzi do Komory Król Maciuś Pierwszy.
[...] A na stronie stoi sobie Pani Kultura -ura -ura -ura
I cicho szepce Pani Cywilizacja -ja -ja -ja
Patrzcie jaka tam czarna dziura -ura -ura -ura
I nie dziwi się wcale Pani Etyka -ka -ka -ka
Nie patrząc ni w lewo ni w prawo woła Pan Prawo -wo -wo -wo[...]
Co ciekawe: pojęcie to dotyczy również zaburzenia psychicznego, polegającego na powtarzaniu tych samych głosek.
Epifora – powtórzenie tych samych słów lub zwrotu na końcu wersu.
Przykład znajduje się w znanym i lubianym utworze Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Hymn do Nirwany.
[...] Z otchłani klęsk i cierpień podnoszę głos do ciebie,
Nirwano!
Przyjdź twe królestwo jako na ziemi, tak i w niebie,
Nirwano!
Złemu mnie z szponów wyrwij, bom jest utrapień srodze,
Nirwano!
I niech już więcej w jarzmie krwawiącym kark nie chodzę
Nirwano! [...]
Enumeracja (wyliczenie) – charakterystyczny dla baroku środek stylistyczny polegający na wymienianiu w tekście kolejnych elementów pewnej całości, służący zwróceniu uwagi na prezentowane treści, wzmocnieniu znaczenia wypowiedzi. Przykładem może być fragment dzieła Adama Mickiewicza Pan Tadeusz.
[...] Zosia pierwszy raz w życiu dziś z rana
Była od Telimeny za upór łajana,
Nie chcąc modnego stroju, aż wymogła płaczem,
Ze ją tak zostawiono w ubraniu prostaczem.
Spódniczkę miała długą, białą; suknię krótką
Z zielonego kamlotu z różową obwódką;
Gorset także zielony, różowymi wstęgi
Od łona aż do szyi sznurowany w pręgi;[...]
Eufemizm – jest to zabieg zamienienia jednego słowa lub zwrotu na inny, który z przyczyn obyczajowych, religijnych, kulturowych itd. będzie bardziej poprawny i lepiej odebrany przez czytelnika. Eufemizm bywa też stosowany jako figura retoryczna czy stylistyczna, dla ubarwienia wypowiedzi, czy też jako żart językowy. Eufemizmy bywają stosowane w języku propagandy (także reklamy). Przykładowo w czasach realnego socjalizmu w Polsce władze mówiły o regulacji cen, kiedy w istocie chodziło o podniesienie cen. Mówiły o przerwach w pracy, kiedy w istocie chodziło o strajki. Przykład z wiersza Romana Gorzelskiego Otaczki.
[...] Mówimy słowami okrągłymi jak otoczaki
zamiast morderstwo – pozbawienie życia
zamiast dom starców – dom pogodnej jesieni
zamiast wiara w Boga – wyznanie
zamiast ludobójstwo – faszyzm, despotyzm, hitleryzm
zamiast Boże Narodzenie – Wesołych Świąt
zamiast alkoholik – ten, co lubi wypić
– i tak sobie mówimy słowami jak środki nasenne
a problem choć otoczony milczeniem
nie przestaje istnieć [...]
Prześlij komentarz
Wiele dla nas znaczą Wasze opinie, dlatego dziękujemy za każdy zostawiony ślad i zachęcamy do komentowania i dzielenia się swoimi przemyśleniami.