Sposób na nieśmiertelność

źródło

XVIII w., ciężkie balowe suknie, ściśle określona etykieta, niski posag uniemożliwiający dobre zamążpójście… Nie, wydaje się, że te czasy, z ich przywarami i zaletami, już dawno minęły i nie pozostał po nich nawet najmniejszy ślad. Jane Austen udowadnia jednak w Dumie i uprzedzeniu, że choć rzeczywistość nieustannie się zmienia, ludzkie charaktery pozostają wciąż takie same.

Pan Bennet, właściciel niewielkiego majątku Longbourn, wychowuje pięć niezamężnych córek. Brak męskiego potomka sprawił, że mężczyzna nie jest w stanie zapewnić dzieciom odpowiedniego wiana, a tym samym szansy na godziwy byt. Jego córki jednak nie obędą się bez zalotów adoratorów. Do Meryton przybywa zamożny kawaler Charles Bingley, któremu wpada w oko najstarsza z panien Bennet, piękna Jane, a jego przyjaciel Darcy tylko z pozoru nie jest zainteresowany nikim z okolicznego towarzystwa…

Nie bez przypadku książki Jane Austen należą do ścisłej klasyki literatury i, po setkach lat, wciąż są czytane z niesłabnącym zapałem. Liczne adaptacje, ciągłe nawiązania i nowoczesne reinterpretacje (jak w zwariowanym Duma i uprzedzenie i zombie) dowodzą jednego: Austen to mistrzyni zauważania uniwersalnych cech obyczajowych i psychologicznych niuansów.

Pierwotny tytuł miał brzmieć First Impressions i doskonale odzwierciedlał to, co stanowi główną naukę pisarki. Pierwsze wrażenia często bywają złudne, pozory nijak mają się do rzeczywistości. Osądzać ludzi powinniśmy tylko po dogłębnym ich poznaniu, inaczej możemy stracić szansę na coś naprawdę wyjątkowego. Bardzo aktualne, prawda?

Rodziny Bennetów z adaptacji z 1995 i 2005 r.

Tytułowe duma i uprzedzenie to cechy, które uniemożliwiają dwóm bratnim duszom na obopólne szczęście. Pyszny Darcy kocha Elizabeth całym sercem, ale często wypominana mu pycha pozwala mu gardzić jej najbliższymi. Lizzy z kolei od samego początku żywi do niego niesłuszne uprzedzenia, niepoparte żadnymi jasnymi dowodami. Ta główna para bohaterów stanowi największy skarb powieści. Od samego początku czuć pomiędzy nimi chemię; pomimo ich początkowej niechęci wiemy, że w ich przypadku spełni się stare powiedzenie kto się czubi, ten się lubi. Darcy i Elizabeth to postacie inteligentne, szczere, w swoich uszczypliwo-uprzejmych wypowiedziach naginające często zasady etykiety. Ich romans został subtelnie zarysowany, rozwija się powoli, ale kiedy trzeba, autorka potrafi rozgrzać atmosferę do czerwoności (bez aluzji, to nie erotyk). Austen zdecydowanie nie opowiada się za miłością od pierwszego wrażenia. Tworząc jedną z najpiękniejszych książkowych par, udowadnia, że prawdziwe uczucie nie zawsze wybucha kaskadą pocałunków, ale dojrzewa z czasem, by wykwitnąć dojrzałymi owocami.

Główna para skupia swoją żywotnością całą uwagę, ale tło społeczne również zostało zarysowane ze smakiem. Jeśli nie mamy pojęcia o XVIII-wiecznym życiu angielskiego ziemiaństwa, dzięki tej książce poznamy wiele jej tajników. Austen przenosi nas w inną rzeczywistość, gdzie pisywano długie listy, jeżdżono zaprzężonymi w konie powozami, a na grypę można było umrzeć. Cóż, każda moneta ma swój rewers.

Drugoplanowi bohaterowie nie są może równie ciekawi, ale stanowią miłe tło dla poczynań głównej pary. Bingley i Jane to kochankowie bardziej oczywiści, a przez to nieco nudniejsi, ale dzięki swojej dobroduszności i życzliwości dla innych zdobywają sympatię czytelnika. Pan Bennet to nieco odludek, ale ujmuje swoimi sarkastycznymi uwagami. Pozostałe postacie kobiece dzielą się na: złośliwe wiedźmy przekonane o sile pieniądza i własnej wartości oraz puste, głupiutkie pannice, którym w głowie tylko oficerowie, bale i hafciki. 

Są w Dumie i uprzedzeniu momenty dramatyczne, ale całość utrzymana została w przyjemnym tonie. To inteligentna rozrywka najwyższej rangi, wciąż aktualna i wciągająca. Klasyka nienudna, do której można ciągle wracać z poczucia tęsknoty za wiekowymi bohaterami, w których można odnaleźć samego siebie.

Share: